Φανταστείτε αν μια μέρα στο ChatGPT προστεθεί μια μηχανή βασισμένη στην τεχνητή νοημοσύνη που θα μας επέτρεπε να επικοινωνούμε με τις γάτες μας χρησιμοποιώντας νιαουρίσματα, γουργουρίσματα ή σφυρίγματα. Τώρα που τα μεγάλα γλωσσικά μοντέλα έχουν γίνει ειδικοί στην ανθρώπινη ομιλία, πολλοί αναρωτιούνται τι θα χρειαζόταν η τεχνητή νοημοσύνη για να μιλήσει με τα ζώα.
Δύο νευροβιολόγοι συζητούν την απάντηση σε ένα νέο δοκίμιο που δημοσιεύεται στο Current Biology.
Σε φόρο τιμής στο τεστ Τούρινγκ – το οποίο παρέχει ένα κατώφλι για την ανθρώπινη νοημοσύνη στις μηχανές – οι Yossi Yovel και Oded Rechavi από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ στο Ισραήλ παρουσιάζουν αυτό που έχουν ονομάσει “πρόκληση για τον Δόκτωρ Ντουλίτλ”. Η πρόκληση απαιτεί από ένα μεγάλο “γλωσσικό” μοντέλο βασισμένο στην τεχνητή νοημοσύνη να ξεπεράσει τρία βασικά εμπόδια κατά την επικοινωνία με ένα ζώο. Πρέπει να χρησιμοποιήσει τα ίδια τα επικοινωνιακά σήματα του ζώου. Το ζώο δεν πρέπει να μάθει νέα σήματα, όπως ένας σκύλος που ανταποκρίνεται σε ανθρώπινες εντολές. Πρέπει να χρησιμοποιεί αυτά τα σήματα σε διάφορα πλαίσια συμπεριφοράς, όχι μόνο κατά τη διάρκεια ερωτοτροπίας ή απειλητικών καταστάσεων, όπως οι επιστήμονες που αναπαράγουν μια γνωστή κλήση συναγερμού των πτηνών στα πουλιά. Και πρέπει να παράγει μια μετρήσιμη απόκριση στο ζώο “σαν να επικοινωνούσε με ένα είδος και όχι με μια μηχανή”.
Πάρτε για παράδειγμα τη μέλισσα. Εκτελεί έναν χορό κουνήματος για να επικοινωνήσει με την αποικία σχετικά με τη θέση της τροφής. Οι επιστήμονες κατάφεραν να “χακάρουν” αυτή τη γνώση και να δημιουργήσουν μια ρομποτική μέλισσα που μπορεί να στρατολογήσει άλλες μέλισσες με τις κινήσεις της και να τις οδηγήσει σε ένα συγκεκριμένο σημείο. Αυτό εκπληρώνει την πρόκληση του Doctor Dolittle για το πρώτο και το τρίτο σημείο. Αλλά ο χορός λειτουργεί μόνο για αυτό το ένα πλαίσιο. Οι επιστήμονες εξακολουθούν να μην μπορούν να ρωτήσουν μια μέλισσα τι θέλει ή πώς αισθάνεται. Επιπλέον, ακόμη και αν και τα τρία παραπάνω κουτάκια έχουν καλυφθεί, ίσως να μην μπορέσουμε ποτέ να επικοινωνήσουμε με τα ζώα στο επίπεδο που θα ήθελαν πολλοί ιδιοκτήτες κατοικίδιων ζώων ή φιλόζωοι.
Ενώ ένας αλγόριθμος μπορεί μια μέρα να είναι σε θέση να μας πει ότι η γάτα μας εκφράζει αγάπη ή απογοήτευση, μπορεί να μην υπάρχει τρόπος να τη ρωτήσουμε πώς αισθάνεται. Η ανθρώπινη γλώσσα μπορεί απλώς να είναι μοναδική με τρόπους που δεν επεκτείνονται σε άλλα ζώα. Ο “εγωκεντρικός μας κόσμος”, ή umwelt, περιορίζει όλα όσα κατανοούμε.
Οι νευρικές καταγραφές θα μπορούσαν να βοηθήσουν σε αυτό, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις, η απόδειξη της αντικειμενικής κατανόησης μπορεί να είναι εντελώς αδύνατη. Στο μέλλον, οι Yovel και Rechavi πιστεύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αξιοποιηθεί για την καλύτερη κατανόηση της επικοινωνίας των ζώων, αλλά παραδέχονται ότι μπορεί να μην είναι σε θέση να μας βοηθήσει να επικοινωνήσουμε με ζώα όπως ο Doctor Doolittle.
Οι νευροβιολόγοι λένε ότι ακόμη και αν η ισχύς της τεχνητής νοημοσύνης αυξηθεί “κατά ένα εκατομμύριο φορές”, κάποια από τα εμπόδια που σήμερα μας εμποδίζουν να μιλήσουμε με τα ζώα θα παραμείνουν.
“Ακόμη και αν δεν θα μπορέσουμε ποτέ να μιλήσουμε στα ζώα με τον ανθρώπινο τρόπο, το να κατανοήσουμε πόσο πολύπλοκη είναι η επικοινωνία των ζώων και να προσπαθήσουμε να την αξιοποιήσουμε και να τη μιμηθούμε είναι μια συναρπαστική επιστημονική προσπάθεια“, καταλήγουν οι ερευνητές.
